Roadburn 2011 – dag 1
Vooraf - Roadburn 2011 – Home off the riff – inleiding & achtergrond
We hadden vorige week het voorrecht en de eer om 4 opeenvolgende dagen deel uit te maken van een select publiek op het befaamde Roadburnfestival in het Nederlandse Tilburg. Het toonaangevende en wereldbefaamde undergroundfestival met heden een maximum capaciteit van een kleine 3000 toeschouwers, verdeeld over het 013-gebouw en het Midi Theater een eindje verderop, was terug in no time uitverkocht.
Het alternatief festival biedt elk jaar het beste uit de psychedelische, stoner, doom, sludge en avant-garde genre aan en trekt dan ook een wereldwijd publiek aan dat kosten nog moeite spaart om die 4 dagen in april aanwezig te zijn in de studentenstad. Een festival dat sinds de start bewust klein gehouden werd door de drijvende kracht en rots in de branding: de altijd sympathieke artistiek directeur en promotor Walter Hoeijmakers, bijgestaan door spitsbroeder Jurgen van den Brand (financieel en strategisch directeur, verantwoordelijke voor de audio recordings en merchandise) en spitszuster Yvonne MacClean (verantwoordelijke marketing en promotie) en niet te vergeten tientallen vrijwilligers die zich elke dag uit de naad werkten om alles in goede banen te leiden en te houden.
Een door de jaren heen goed geoliede machine met een menselijk gezicht. Samen maken ze van dit festival een droom voor elke alternatieve muziekliefhebber en voor elke band die er komt spelen. Tijdens de vier dagen zie je dan ook niets anders dan blije en lachende gezichten bij zowel crew, bandleden als bezoekers die rustig met elkaar keuvelend de gezellige sfeer van dit festival in ere houden.
Een festival dat in zijn genre zijn gelijke niet kent en aldus op handen wordt gedragen in het wereldwijde alternatieve circuit. We ontmoetten er een bont allegaartje wereldburgers (van Japanners tot Canadezen, van Zuid-Amerikanen tot Noord-Europeanen, van Australiërs tot Noord-Amerikanen, van Zuid-Europeanen tot Oost-Europeanen) die verbroederden alsof ze elkaar al jaren kenden.
Roadburn dat kleinschalig startte in 1999 en in bvb. 2001 slechts een line-up had van 3 groepen, zijnde Masters of Reality, Terra Firma en Atomic Bitchwax. Het festival verhuisde ook enkele jaren (editie 2003 en 2004) naar de Effenaar in Eindhoven om vanaf 2005 de 013 in Tilburg als vaste thuis- en uitvalbasis te behouden.
Een 013 met een grote zaal om U tegen te zeggen (capaciteit van 2200 toeschouwers en een accoustiek om van te likkebaarden) en twee kleinere zalen (Kleine Zaal met een capaciteit van 350 toeschouwers en de Stage 01 met een capaciteit van 150 toeschouwers). Daar in 2009 de hype nog groter werd, zocht men naar een bijkomende locatie: zaal V39. Deze locatie werd vorig jaar en dit jaar vervangen door het mooie Midi Theater dat zich op een vijftal minuten wandelafstand van het 013-gebouw bevindt. Deze laatste zaal biedt nog eens onderdak aan een 400-tal toeschouwers. Dat het tegenwoordig over een zéér gegeerd festival gaat, bewijst de snelheid waarmee het de laatste 3 edities de uitverkocht-status verkreeg: in 2009 was het in 45’ uitverkocht, vorig jaar in 30’ en dit jaar in een recordtijd van maar liefst 17’.
De vorige editie bleek niet vrij van pech want juist in de periode dat het festival doorging, besliste een IJslandse vulkaan met de alternatief klinkende naam Eyjajallajokul om een beetje lava in de lucht en roet in het eten van Roadburn te komen strooien door met een gigantische stofwolk het Europese luchtruim volledig te laten ontruimen waardoor menige band noodgedwongen hun kat stuurde. Maar in deze barre omstandigheden ziet men hoe sterk dit festival wel in zijn schoenen staat (niet in het minst door de bands zelf, die niets liever willen dan deel uit te maken van dit unieke feest). Het waren dan ook bands die spontaan aan de organisatoren aanboden om een dubbele set te spelen om zo de leemtes op te vullen. Ook andere bands sprongen in de bres. Met andere woorden: het festival werd uit zijn lijden gered en organisator Walter werd uit de brand geholpen door niemand minder dan de bands zelf. Dit typeert het karakter van dit festival: iedereen helpt in noodtoestanden.
Uniek in de muziek’business’, maar zo herkenbaar in het alternatieve circuit. Crew, publiek en bands: één hechte clan die voor elkaar indien de nood het hoogst is de kastanjes uit het vuur haalt. Prachtig!
Hier nog een greep uit de legendarische undergroundbands die tussen 1999 en vorig jaar het podium van Roadburn bezetten: Fu Manchu, Monster Magnet, High on Fire, Hawkwind, Neurosis, Om, Black Cobra, Blue Cheer, Melvins, Big Business, Isis, Trouble, Enslaved, Down, The Young Gods, Zeni Geva, AmenRa, Saviours, Cathedral, Saint Vitus, Colour Haze, White Hills, Baroness, Motorpsycho, Orange Goblin, Yob, Brant Bjork & the Bros, Sons of Otis, Garcia plays Kyuss, Enslaved, Shining, Karma To Burn, Totimoshi, Fatso Jetson, Jarboe, … en zo kunnen we nog enkele minuten doorgaan.
Dat de wisselwerking tussen de organisatoren en bands uniek in de wereld is, bewijst ook de invoering van een curator sinds de editie van 2009. De definitie van deze curator is dat de band een groot deel van de line-up zelf mag invullen met bands naar eigen voorkeur om deze voor te stellen aan het open-minded festivalpubliek. In 2009 viel Neurosis deze eer te beurt, vorig jaar was Triptykon de gelukkige en voor deze editie was het de beurt aan niemand minder dan het aardverschuivende, de naald op de Schaal van Richter in het rood brengende Sunn O))) dat ons mocht verblijden met hun persoonlijk gesmaakte bands. In de editie 2011 jammergenoeg twee bands die cancelden: Yob en Buzzo-ven. Maar niet getreurd en genoeg qua inleiding en achtergrond: op naar de huidige editie met een beknopt verslag van de 4 dagen van musical mayhem.
Roadburn 2011 – dag 1
THE KILIMANJARO DARKJAZZ ENSEMBLE (Midi Theater – 15:45-17:00)
Al vanaf de start van de eerste dag werden we verrast door TKDE, een Europees septet van één voor één klassiek geschoolde rasmuzikanten. Een mengeling van klassieke instrumenten (piano – Charlotte Cegarra / cello – Nina Hitz / viool – Sadie Anderson), hedendaagse instrumenten (dubbele bas – Jason Köhnen / gitaar – Eelco Bosman / trombone – Hilary Jeffery) en hypermoderne digitale breakbeats (synthesiser, electronica – Gideon Kiers) creeërden een te smaken symbiose tussen analoge en digitale klanken. Deze muteerden in prachtige soundscapes die TKDE in het verleden al meerdere malen gebruikte als soundtrack bij silent movies (Nosferatu, etc.). Voeg daar nog eens de zoetgevooisde hemelse stem van zangeres Charlotte Cegarra (denk aan de stem van Beth Gibbons van Portishead) en je krijgt het éne na het andere pareltje in de oren gefluisterd. Geen bruut geweld, maar een rustige klassieke jazzy opbouw van nummers die op zijn luidst zijn wanneer de breakbeats en samples uit hun voegen barsten. Uitsmijter “Pearls for Swine” is een perfect voorbeeld van hun aanpak: een pareltje voor de zwijnen van Roadburn. TKDE was al het eerste buitenbeentje en het festival was nog maar net gestart.
Setlist: [1] Coas Calmo – [2] Lobby – [3] Avian Lung – [4] The Nothing Changes – [5] Mephistopheles – [6] Pearls for The Swine
YEAR OF NO LIGHT (Green Room – 16:15-17:15)
Het Franse postmetalgezelschap Year of no Light had de eer om de Green Room te openen met een knal. Dat deden ze met een compleet instrumentale set waarbij vooral het materiaal uit hun laatste, goed ontvangen langspeler ‘Ausserwelt’ de hoofdmoot vormde. De explosieve kracht van postrock werd op ingenieuze wijze gemengd met elektronica, ambient en noise zoals genregenoten als oa. Pelican, Red Sparowes, Isis en Cult of Luna dat ook doen. Toch was er sprake van een eigen gezicht door de interessante spanningsbogen en onverwachte wendingen en invalshoeken. We herkenden het sombere en meeslepende tweeluik “Perséphone”, het nihilistische en beenharde “Hiérophante” en afsluiter “Abesse”, die voorzien was van een flinke portie distortion en feedback. Dit was één langgerekte epische en intrigerende trip van drie kwartier waarbij we voor de eerste maal goed wakker geschud werden. De perfecte teaser voor wat ons nog te wachten stond.
ACID KING (Main Stage – 17:20-18:20)
Het was tijd voor het Amerikaanse powertrio ACID KING (genoemd naar de nickname van de satanische moordenaar Ricky Kasso) om het hoofdpodium onveilig te maken met hun typische en loodzware stoner/doommetal. Met de snelheid van pandabeer na het eten van een overdosis bamboe (denk aan Crowbar), blies de uit San Francisco afkomstige band met windkracht 12 aan de lopende band songs in de oren van het talrijk opgekomen publiek. Daar het hoofdpodium van de 013 nogal wat oppervlakte in beslag neemt, besloot het drietal zichzelf en hun versterkers centraal te positioneren om hun gebalde songs nog wat meer kracht bij te zetten. Frontvrouw Lori S. ratelde de powerriffs aan elkaar, terwijl de ritmesectie Mark Lamb (bas) en Joey Osbourne (drums) als een bulldozer met hun logge ondersteunende sound de eerste rijen in het publiek platwalste. Hoogtepunt van de set was een magistrale versie van “Busse Woods” uit hun gelijknamige album uit 1999. Een uppercut in het gezicht. Over en (knock)out!
Een greep uit de setlist: Electric Machine – Silent Circle – Sunshine and Sorrow – 2 Wheel Nation – Busse Woods
NAAM (Bat Cave – 18:45-19:45)
In de Bat Cave trakteerde het uit Brooklyn NY afkomstige NAAM ons op een één uur durende psychedelische spacetrip. Met hun heavy psych-rock hypnotiseerden ze het publiek zodanig dat het dacht in een hallucinerende scène van cultfilm Easy Rider te zijn beland. Een muzikale mengeling van MC5, Stooges, Loop, Can en Hawkwind stuurde ons één uur de Bat Cave uit en het universum in. De zoemende, wat nasale stem van zanger Ryan Lugger (die via zijn gitaar repetitieve, diep indringende en gigantisch vervormde riffs op het publiek losliet) werd perfect ondersteund door de strakke drumslagen van Eli Pizotto en de waaiende heavy basdreunen van John Bundy. Er hing voortdurend electriciteit in de lucht met een highvoltage gehalte in een té kleine Bat Cave. Hoogtepunt was ongetwijfeld een sublieme versie van “Kingdom” uit hun gelijknamige debuutalbum. De sound zat ook perfect dankzij de gouden handen van de uit Berlijn afkomstige sound engineer Steffen Roedel (in het milieu beter bekend onder de nickname Banana en vaste sound engineer voor Brant Bjork & the Bros). NAAM leverde een puike prestatie die zowel metalheads als stonerfans kon bekoren. Gaaf zoals ze in Nederland zeggen.
WOVENHAND (Main Stage – 20:10-21:25)
Wovenhand was op het eerste zicht misschien een ‘vreemde eend in de bijt’ tussen al het zware doom/sludge/stoner en blackmetal geweld, maar ze bewezen hun plek meer dan waard te zijn op Roadburn. Frontman David Eugene Edwards (ex Sixteen Horsepower) werd live bijgestaan door een hardmeppende drummer en virtuoze keyboardspeler/organist. Ze gaven een stevig rockende set ten beste met gepassioneerde, venijnige en grandioze nummers als “Elktooth”, “Tin finger”, “Sinking hands” en “Your Russia”. Hun show hield het midden tussen een bijna spirituele, religieuze ervaring en iets bezetens, hypnotiserend. Het broeide constant, de spanning was voelbaar. Edwards was een soort volksmenner die zijn publiek opjutte en uit was op reactie. Daar slaagde hij ook in. De aanwezigen waren onder de indruk van het gebodene. Enig minpunt was dat ze het na amper 40 minuten al voor bekeken hielden, terwijl ze een uur speeltijd toebedeeld kregen. Toch mogen we niet klagen, dit was een puike en (onverwachte) heavy performance van deze ‘broeders’.
BLOOD FARMERS (Green Room – 19:15-20:15)
Cultband Blood Farmers uit New York deden tijdens hun korte Europese tournee ook Roadburn aan. Dit trio bracht in ’95 een titelloos album uit op hét doom label van de jaren negentig, Hellhound met acts als The Obsessed, Iron Man, internal Void. De band is fan van twee genres: doom metal en horrorfilms (hun naam is ontleend aan een seventies horrorprent). Dus combineren ze Black Sabbath, Pentagram en Saint Vitus met obscure samples en filmmateriaal. Ook live serveerden zanger/bassist Eli Brown, gitarist Dave Depraved (what’s in a name?!) en drummer Tad Leger ons uiterst genietbare midtempo doom/stonermetal met een vleugje horror en occultisme. Songitels als “Orgy of the rats”, “Twisted brain”, “I drink your blood” en “The graveyard song” waren daar duidelijke bewijzen van. Dit was doom waarbij we bijna happy van werden en die een glimlach op ons gezicht toverde. Aangename ontdekking.
PENTAGRAM (Main Stage – 20:10-21:25)
Het was tijd voor de grondleggers van de doom: het in 1971(!) opgerichte PENTAGRAM! Terwijl hun tijdsgeestgenoten BLACK SABBATH wereldbekend werden, bleef deze ondergewaardeerde groep altijd een beetje in de schaduw hangen. Onterecht, PENTAGRAM was toen blijkbaar niet de juiste groep op de juiste plaats op het juiste moment… geluk is niet voor iedereen weggelegd in deze wrede wereld L… misschien lag het wel aan de psychische problemen van de ondertussen 57-jarige zanger Bobby Liebling die hierdoor zwaar in de drugs dook, waardoor de release van hun eerste album op zich liet wachten tot 1985 (dat kan tellen natuurlijk!).
Een onbetrouwbare zanger geeft soms tegenvallende concerten als resultaat of zelfs concerten die moeten afgezegd worden wegens het niet komen opdagen van Liebling. Door de jaren heen met veel ups maar vooral veel downs staat Bobby nog altijd op de planken terwijl iedereen vroeg af laat dacht dat een overlijdensbericht het enige laatste bericht zou zijn dat we van Bobby Liebling zouden ter ore komen. Het was echter een geschenk uit de hemel dat juist op tijd nederdaalde om Bobby letterlijk uit de goot te komen halen: zijn meer dan 30 jaar jongere vrouw Hallie (geboren in 1986!) . Sindsdien gaat het toch iets beter met Bobby, die met vrouw als steun en toeverlaat tracht overeind te blijven. Dat Bobby slechts een schim is van wat hij ooit was, konden we al merken in de vooravond bij een korte meet & greet aan de backstage van het festival. Hij is een tenger oud mannetje geworden dat zich moeizaam rechthoudt in deze barre tijden.
En dat was ook te merken tijdens het toch meer dan schitterend optreden. Vanaf de eerste noten bij opener “Day of Reckoning” zit het snor: excellent geluid dankzij een voortreffelijke PA, gitarist Victor Griffin (die ook op vrijdag geprogrammeerd staat met zijn eigen band Place of Skulls) in topvorm. De ritmesectie van de dag (varieert met het tempo van de gemoedstoestanden van Bobby) mag er ook zijn. Wat volgt zijn schitterende versies van het oudere werk (“Relentless”, “Evil Seed”, etc.) die probleemloos worden afgewisseld met het nieuwste werk uit het recent uitgebrachte album ‘Last Rites’ (“Into The Ground”, “Call The Man” en “Nothing Left”).
Het was echter zielig om te zien hoe Bobby zich krampachtig op zijn hoge hakken moest vasthouden aan de meer charismatische gitarist. Griffin stal dan ook meer de show, terwijl de schuifelvoetende en niet goed bij stem zijnde Liebling bij menigeen op de lachspieren werkte. Jammer wat overmatig drugsgebruik bij een mens kan doen. (laten we maar geen vergelijking maken met de frontman van Black Sabbath, die er vandaag nog erger aan toe is). Gelukkig stoorde dit niet echt veel in het voor de rest voortreffelijke optreden van deze culthelden!
Doom on, Pentagram!
Setlist: [1] Day of Reckoning – [2] Forever My Queen – [3] The Ghoul – [4] Into The Ground – [5] The Deist – [6] Evil Seed – [7] Call The Man – [8] Relentless – [9] Nothing Left – [10] All Your Sins / Encores: [11] 20 Buck Spin – [12] Sign of The Wolf – [13] When The Screams Come
TODAY IS THE DAY (Green Room – 20:45-21:45)
Today is the Day uit Nashville, Tennessee geldt al jarenlang als één van de meest intense, muzikaal getalenteerste, invloedrijkste en meest vernieuwende acts binnen de metalcommunity en extreme muziek. Hun geëxperimenteer met geluid en stijl gaande van filmsamples, akoestische instrumenten tot synthesizers/electronica, metal, progressieve rock, grindcore, hardcore en deathmetal is als vrij uniek en excentriek te bestempelen. En ook live richtten zanger/brulboei/gitarist Steve Austin en zijn kompanen Ryan Jones (bas) en drummonster Curran Reynolds een waar slagveld aan. Wat een intensiteit, drive en passie. Hier werd flink tekeer gaan zonder het muzikale aspect uit het oog te verliezen, puur vakmanschap. Wie grensverleggende en eigenwijze muziek hoog in het vaandel draagt en weet te waarderen was hier op zijn plaats.
Spijtig genoeg was het na veertig minuutjes afgelopen, maar met dit soort agressieve en emotionele muziek kunnen we dat begrijpen. Toch kunnen we besluiten dat dit een memorabel en bijzonder straf optreden was en ongetwijfeld één van de absolute hoogtepunten van de eerste festivaldag en misschien van het hele festival. See you back next year!
GODFLESH (Main Stage – 21:55-23:25)
Afsluiter van de eerste avond waren industrial-pioniers Godflesh. Het duo bestaande uit zanger/gitarist en tevens drumprogrammeur Justin K. Broadrick en bassist G Christian Green werd opgericht in Birmingham in ’88 en worden gezien als één van de grondleggers van de industrial metal. Ze stonden voor een uniek mix van drumcomputers en slepende krachtige soms haast dissonante gitaarklanken. Later in hun carrière maakten ze gebruik van ‘echte’ drummers, zoals Brian “Brain” Mantia (Primus, Guns ‘n’ Roses) en Ted Parsons (oa. Prong, Swans, Jesu) en werden er elektronische, drum ‘n’ bass en dubinvloeden in hun totaalgeluid gemixt. Na veertien jaar en zes platen gaven ze er in 2002 de brui aan.
Tot ze vorig jaar acte de présence gaven op Hellfest in Frankrijk en Supersonic in het Verenigd Koninkrijk. Op verzoek van de Roadburn-organisatie werd een integrale versie van de industrial blauwdruk “Streetcleaner” (’89) aangevuld met de ‘Tiny Tears’-ep. Dus van het loodzware, krachtige en zwaarmoedige ‘Like rats’ tot het hypnotiserende en bezwerende ‘Junction’. De haast anarchistische en logge gitaarriffs van Justin in combinatie met de lome, korzelige baspartijen van Christian en de rammende, sobere drumbeats gaven ons een uppercut van jewelste. Het dodelijke gegrom en de teksten die bulken van onvrede en verontwaardiging mistten nu ook hun effect en velen onder ons waanden zich terug in ’89 toen ze voor het eerst deze splinterbom hoorden. Ook de gitzwarte en apocalyptische backdropbeelden droegen bij tot de sfeer. Dit was een indrukwekkend en niet te versmaden oerritueel.
Neem gerust een kijkje naar de pics
Organisatie: Roadburn, Nederland